به نقل از «فارس»

اتصال خزر به خلیج‌فارس چقدر آب می‌خورد؟

تاریخ انتشار: ۱۵ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۴۶۴۶۳

به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، سال‌هاست که رؤیای اتصال آب‌های شمال و جنوب ایران، در قالب یک کانال آبی به طول ۲هزار کیلومتر مطرح است، کامل‌ترین مطالعه درباره اتصال دریای خزر در شمال به آب‌های جنوب ایران را وزارت جهادکشاورزی در سال۱۳۷۶ انجام داده، طرحی ۲۵ساله که همچنان روی کاغذ مانده است. در تازه‌ترین تحول، مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار یک گزارش تحلیلی تازه، علامت سؤال بزرگی را درباره این طرح مطرح کرده و می‌گوید: این طرح برای اجرا دست‌کم ۱۴میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به نوشته کارشناسان بازوی پژوهشی مجلس، کانال موسوم به ایران‌رود، به‌دلیل ظرفیت شناورهای عبوری، برای ترابری نفتی یا کشتیرانی کانتینری کارایی چندانی نخواهد داشت، ایرادی اساسی که توجیه اقتصادی نهایی طرح را با تردید مواجه می‌سازد. از سوی دیگر، نحوه تامین اعتبار هنگفت، برای اجرای این طرح، با توجه به وضع فعلی اقتصاد ایران و افق پیش رو در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. ضمن اینکه باید توجه داشت پیامدهای زیست‌محیطی از دیگر موانع مهم بر سر راه اجرای طرح یادشده است. 

بازوی تحقیقاتی مجلس می‌افزاید: در این طرح باید چالش‌های ژئوپلیتیک، ازجمله تقسیم کشور به 2بخش شرقی و غربی، احتمال ایجاد وابستگی اعتباری و فناوری به خارج و همچنین احتمال ایجاد برخی چالش‌ها با همسایگان مورد توجه قرار گیرد. ضمن اینکه تأمین آب کانال یادشده از محل آب‌های سرزمینی و شیرین‌سازی آب دریا بسیار چالشی و محل تردید است.

عبور کانال از مسیر شرقی

یکی از چالش‌های اتصال آب‌های جنوب و شمال ایران به تعیین مسیر انتقال مربوط می‌شود که مسیر غربی دارای طول کوتاه‌تر است اما ارتفاعات البرز و زاگرس در مسیر قرار دارد درحالی‌که مسیر شرقی دارای طول بیشتری است اما ارتفاعات کمتر از مسیر غربی را شامل می‌شود و به همین دلیل گزینه پیشنهادی مسیر شرقی است که از جنوب شرق دریای خزر در استان مازندران شروع شده و پس از گذر از ارتفاعات البرز و سپس کویرهای شرقی ایران در استان هرمزگان به دریای عمان متصل خواهد شد. طول این مسیر ۲هزار کیلومتر و با عرض کف ۳۱و عرض فوقانی ۵۸متر خواهد بود و حداقل عمق هم ۴.۵متر پیشنهاد شده است که حجم آب مورد نیاز ۵۰۰میلیون مترمکعب و حداکثر ظرفیت شناور عبوری ۵هزار تن خواهد بود.

فرصت طلایی یا تهدید ملی؟

مدافعان طرح اتصال آب‌های شمال و جنوب از آن به‌عنوان یک فرصت طلایی برای چالش آب در ایران مرکزی و استان‌های درگیر تنش آبی یاد می‌کنند اما پیشنهاد شده کسری آب ناشی از تبخیر در مسیر انتقال از محل آب‌های سطحی، سیلاب‌ها، دریای خزر و دریای عمان و حتی منابع آبی عمیق تامین شود. افزون بر این، طبق محاسبات مرکز پژوهش‌ها، اجرای این طرح ۱۴میلیارد دلار هزینه خواهد داشت و در بهترین حالت ۱۵سال اجرای آن طول خواهد کشید. استدلال دیگر موافقان هم ایجاد یک مزیت نسبی برای ایران در مسیر تجارت بین‌الملل از طریق حمل‌ونقل دریایی است به‌ویژه اینکه در حاشیه دریای خزر ۳کشور آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان دسترسی به دریای آزاد ندارند و اگر ‌آب‌های جنوب و شمال به هم وصل شود، یک دریچه جدید به روی کشور گشوده خواهد شد و می‌تواند از این محل درآمد ارزی هم داشته باشد.

مرکز پژوهش‌های مجلس توجیه اقتصادی طرح را با ابهام مواجه می‌سازد و می‌گوید: ظرفیت شناورهای عبوری نیز به ابعاد کانال وابسته است که این کار به‌شدت هزینه‌های اجرای طرح را افزایش می‌دهد زیرا حداکثر عمق آبخور شناورهای عبوری یکی از محدودیت‌های جدی به شمار می‌رود. علاوه بر هزینه بسیار بالای اجرای طرح و احتمال رخداد برخی چالش‌های اجتماعی نمی‌توان آثار مخرب زیست‌محیطی ازجمله انتقال آلودگی‌ها، تغییرات ناخواسته در اکولوژی مبدأ، مسیر و مقصد و همچنین احتمال آثار منفی بر سفره‌های آب زیرزمینی را دست‌کم گرفت.

بازوی تحقیقاتی مجلس اذعان می‌کند: به‌دلیل محدودیت ظرفیت شناورهای عبوری به میزان حداکثر ۵هزار تن این کانال آبی احتمالی کارایی چندانی برای ترابری نفتی نخواهد داشت به‌ویژه اینکه مبنای حمل‌ونقل دریایی در دنیای امروز بر کشتیرانی کانتینری قرار دارد و با توجه به حداکثر ظرفیت شناور طرح، این آبراهه برای حمل‌ونقل‌های بزرگ مقیاس قابل استفاده نیست و جذب بار را از کشورهای هدف در مقیاس بزرگ به همراه ندارد و توجیه اقتصادی طرح را با مشکل مواجه خواهد کرد.

مسیر آبی برای خودمان

طبق این گزارش هرچند ایجاد یک آبراهه بین شمال و جنوب ایران برای حمل‌ونقل‌های داخلی قابل بهره‌برداری است، اما نکته این است که هم‌اکنون برای حمل‌ونقل‌های داخلی، زیرساخت‌های متنوع ریلی و جاده‌ای در کشور وجود دارد و سرمایه‌گذاری‌های کلانی هم انجام شده و ایجاد یک آبراهه با هزینه ۱۴میلیارد دلاری توجیه ندارد ورؤیای توسعه گردشگری در مسیر آبراهه با توجه به مسیر منتخب و عبور آن از مناطق فاقد جمعیت محل تردید است.

از کجا پول بیاوریم؟

مرکز پژوهش‌های مجلس تأکید می‌کند: نحوه تأمین اعتبارات مورد نیاز برای اجرای طرح به میزان ۱۴میلیارد دلار بدون شک بزرگ‌ترین چالش اقتصادی آن خواهد بود. وضع فعلی اقتصاد و افق آن، چالش‌های بین‌المللی اقتصادی و تعدد طرح‌های نیمه‌تمام در کشور، تأمین اعتبارات لازم را با ابهام مواجه می‌سازد، ضمن اینکه به‌دلیل محدودیت انتقال شناورها هم بازده اقتصادی و برگشت سرمایه هم جای سؤال جدی است. افزون بر این چالش‌های بین‌المللی اقتصادی علیه ایران علاوه بر اینکه حضور سرمایه‌گذاران بین‌المللی را با مشکل مواجه می‌سازد، ممکن است در روند انتقال فناوری و تجهیزات مورد نیاز نیز مشکل‌ساز شود. این نهاد تحقیقاتی وابسته به مجلس هشدار می‌دهد: از آنجا که آبراه مذکور از مناطق کم‌آب می‌گذرد، امکان تأمین آب آن از آب‌های سرزمینی محل تردید است و با توجه به مصارف موجود، خشکسالی و تغییرات اقلیم، بسیار بعید است که آبی برای تأمین آب آبراه موجود باشد.

افزون بر این تامین آب ژرف هم‌اکنون در کشور به‌عنوان یک موضوع چالشی مطرح است و دارای عدم‌قطعیت‌های بسیار بوده و حجم و کیفیت آن نیز بسیار نامشخص است. 

طبق این گزارش، نه‌تنها درحال حاضر به هیچ عنوان به منابع آب سطحی و ژرف به‌عنوان منبعی برای تأمین آب آبراه نمی‌توان نگریست، بلکه تأمین آب آبراه با استفاده از شیرین‌سازی آب دریای خزر یا دریای عمان با توجه به هزینه‌های بالای شیرین‌سازی و حجم بالای آب مورد نیاز از نظر اقتصادی به‌صرفه نبوده و چالش‌های فنی و زیست‌محیطی را به همراه دارد.

منبع: روزنامه همشهری

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: جنوب ایران ایران کانال دریای خزر خلیج فارس روزنامه همشهری شناورهای عبوری مواجه می سازد مرکز پژوهش ها اجرای طرح دریای خزر مورد نیاز حمل ونقل تأمین آب چالش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۴۶۴۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تأسیس بانک ذخایر دریایی ایران به مناسبت روز ملی خلیج فارس

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گفت: این مرکز با همکاری ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری، سازمان محیط زیست و استانداری هرمزگان، اقدام به راه‌اندازی بانک ذخایر دریایی کرده است. - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، حسین شاهسوارانی؛ سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، با اشاره به افتتاح بانک ذخایر دریایی به مناسبت روز ملی خلیج فارس گفت: مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران که در سال 1386 به فرمان مقام معظم رهبری تاسیس شد، تاکنون از ذخایر گونه‌های مختلف گیاهی، جانوری و میکروارگانیسمی در سطح کشور، از جمله یوز ایرانی، نگهداری و حفاظت کرده است.

وی در ادامه با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری در سال گذشته مبنی بر لزوم توجه به اقتصاد دریامحور، افزود: با توجه به پهنه گسترده آب‌های کشور، ضرورت ایجاد بانک ذخایر دریایی به منظور حفظ و بهره‌برداری از این منابع ارزشمند احساس می‌شد. خوشبختانه با افتتاح این بانک، گامی مهم در جهت تحقق این هدف برداشته شد.

شاهسوارانی با بیان اینکه خلیج فارس و دریای خزر از تنوع زیستی بی‌نظیری برخوردار هستند، خاطرنشان کرد: علاوه بر تنوع زیستی، این منابع می‌توانند در زمینه‌های مختلفی همچون پزشکی، دارویی و امنیت غذایی مورد استفاده قرار بگیرند. زیست‌ بانک‌ها بستری را برای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی فراهم می‌کند تا ضمن مطالعه و بررسی این منابع، برای حفظ ذخایر و توسعه کاربردهای آنها در صنایع مختلف، تحقیقات لازم را انجام دهند.

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران منصوب شد

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با اشاره به اهمیت حفظ و بهره‌برداری پایدار از منابع دریایی، اظهار کرد: کشورهایی که از دریا به عنوان منبع ثروت و فرصت استفاده می‌کنند، پیش‌قدم در جمع‌آوری و مطالعه ذخایر ژنتیکی و زیستی این پهنه‌های آبی شده‌اند.

وی در ادامه با تشریح اقدامات انجام شده در این زمینه، گفت: این مرکز با همکاری ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری، سازمان محیط زیست و استانداری هرمزگان، اقدام به راه‌اندازی بانک ذخایر دریایی کرده است. در این طرح، استان‌های ساحلی نیز مشارکت فعال خواهند داشت.

شاهسوارانی با تاکید بر ضرورت حفظ و مطالعه این ذخایر ارزشمند، خاطرنشان کرد: هدف از این طرح، جمع‌آوری نمونه‌ها و انجام مطالعات ژنتیکی بر روی آنها است. این مطالعات به ما کمک می‌کند تا از آلودگی‌های محیط زیستی، فعالیت‌های کشورهای همسایه در منطقه و ضرورت حفاظت از این ذخایر ژنتیکی، اطلاعات دقیقی به دست آوریم.

وی در ادامه افزود: پس از جمع‌آوری نمونه‌ها، با همکاری وزارت بهداشت، وزارت علوم، سازمان محیط زیست و سایر نهادهای ذیربط، تحقیقات تکمیلی بر روی آنها انجام خواهد شد. این امر زمینه‌ساز توسعه دانش و فناوری در حوزه‌های مختلفی همچون پزشکی، دارویی، کشاورزی و امنیت غذایی خواهد شد.

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران درباره محل نگهداری بانک ژنتیک توضیح داد: اگرچه مرکز اصلی نگهداری ذخایر ژنتیکی در تهران و کرج قرار دارد، اما با توجه به اهمیت این منابع، دفاتر استانی نیز در سراسر کشور، به ویژه در استان‌های ساحلی، فعال خواهند بود. متمرکز کردن کامل ذخایر در یک نقطه از نظر امنیتی و لجستیکی منطقی نیست.

وی در ادامه با تاکید بر نقش حیاتی ذخایر ژنتیکی در امنیت غذایی و سلامت، گفت: حفظ و بهره‌برداری اصولی از منابع ژنتیکی، نقشی اساسی در تأمین امنیت غذایی و سلامت جامعه ایفا می‌کند.

شاهسوارانی با اشاره به چالش‌های زیست‌محیطی خلیج فارس، خاطرنشان کرد: برداشت‌های بی‌رویه از منابع، سیلاب‌ها، آلودگی‌های نفتی ناشی از فعالیت شرکت‌ها و پساب‌های تصفیه‌نشده آب شیرین‌کن‌ها که توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس به این دریا سرازیر می‌شوند، به شدت به اکوسیستم این منطقه آسیب رسانده‌اند. حفظ تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی خلیج فارس، نقشی کلیدی در احیای این پهنه آبی ارزشمند و جلوگیری از پیامدهای ناگوار زیست‌محیطی آن دارد.

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با اشاره به انقراض برخی گونه‌ها در سال‌های اخیر، گفت: یکی از اهداف اصلی این مرکز، احیای این گونه‌ها و حفظ تنوع زیستی ارزشمند کشور است.

وی با تاکید بر اهمیت صخره‌های مرجانی به عنوان منابعی منحصر به فرد، افزود: صخره‌های مرجانی خلیج فارس و دریای عمان، گنجینه‌ای بی‌نظیر هستند که در سطح جهان نظیر ندارند. خوشبختانه، با همکاری سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای ذی‌ربط در داخل کشور، برنامه‌های متعددی برای حفاظت از این صخره‌ها در حال اجرا است.

شاهسوارانی در ادامه با اشاره به پتانسیل‌های موجود در حوزه زیست‌فناوری و مهندسی ژنتیک، خاطرنشان کرد: امروزه با پیشرفت‌های چشمگیر در این حوزه‌ها، می‌توانیم از ترکیبات زیست‌فعال موجود در موجودات دریایی برای تولید داروها، مکمل‌های غذایی و سایر محصولات با ارزش استفاده کنیم. این امر نه تنها به ارتقای سلامت جامعه کمک می‌کند، بلکه زمینه را برای ایجاد صنایع جدید و اشتغال‌زایی در منطقه فراهم می‌کند.

وی در پایان گفت: با توسعه فعالیت‌های مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، می‌توانیم گامی مهم در جهت حفظ تنوع زیستی، توسعه صنایع دریامحور و ارتقای امنیت غذایی کشور برداریم.

انتهای پیام/